Topinambur: sadzenie i uprawa, pielęgnacja

Roślina Topinambur (łac. Helianthus tuberosus)

, lub Słonecznik bulwiasty, to gatunek roślin zielnych z rodzaju Słonecznik z rodziny Astrovye. Topinambur, bulba, gruszka ziemna czy bębny są również znane światu z topinamburu. Słowo „topinambur” pochodzi od nazwy plemienia Indian zamieszkujących terytorium współczesnej Brazylii - tupinamoas. Topinambur został naturalizowany w Chile. Grusza ziemna trafiła do Europy przez Anglię i Francję w XVI wieku, a od drugiej połowy XIX wieku zaczęła być szeroko uprawiana jako roślina pastewna i spożywcza. W naturze karczoch jerozolimski nadal można znaleźć w Ameryce Północnej wzdłuż dróg i na nieużytkach, aw kulturze rośnie na całym świecie, aw wielu krajach, na przykład w Japonii, Szwajcarii i Australii, jest uważany za chwast, ponieważ wyróżnia się bezpretensjonalnością, mrozoodpornością , produktywność i zdolność adaptacji do każdych warunków.

Karczoch jerozolimski - opis

Zmielona gruszka topinamburu ma potężny system korzeniowy, na podziemnych rozłogach formują się jadalne bulwy w kolorze żółtym, czerwonym, fioletowym lub białym, przypominające z wyglądu korzeń imbiru, a do smaku łodygę kapusty lub rzepę. Łodyga topinamburu jest owłosiona, z krótkimi kosmkami, mocna i prosta, osiągająca wysokość 40 do 300 cm, u szczytu pędów. Liście topinamburu są drobne, owłosione, ząbkowane. Dolne liście są przeciwległe, sercowate, jajowate, górne liście są naprzemienne, lancetowate lub podłużne, jajowate. Koszyczki kwiatowe o średnicy do 10 cm składają się ze środkowych, rurkowatych, dwupłciowych kwiatów o żółtym kolorze i 10-15 jałowych, pozornie językowych, złocistożółtych kwiatów. Nasiona topinamburu, dojrzewające od sierpnia do września.

Grusza ziemna jest uprawiana na skalę przemysłową głównie w Ameryce, Rosji i Azji, ale topinambur jest uprawiany w tym kraju od wielu dziesięcioleci jako produkt spożywczy o właściwościach leczniczych. Pod względem składu chemicznego roślina przypomina ziemniaka, ale pod względem wartości odżywczych przewyższa tak cenne warzywo jak buraki. Jej bulwy można jeść na surowo, jak również smażone, gotowane i duszone. Przygotowuje się z nich nawet kompoty i herbatę..

Sadzenie topinamburu w otwartym terenie

Kiedy zasadzić karczoch jerozolimski w ziemi

Topinambur uprawiany jest zarówno na otwartym polu, jak iw pojemnikach. W otwartym terenie karczoch jerozolimski sadzi się przed zimą, 2-3 tygodnie przed nadejściem stabilnej zimnej pogody lub wiosną, kiedy ziemia jest wystarczająco rozgrzana. Jesienią całe bulwy sadzi się w ziemi, a wiosną podczas sadzenia można je podzielić na kilka części. Wybierz dobrze oświetlone miejsce na topinambur, w którym nie będzie on zacieniał innych roślin, ponieważ jego łodygi osiągają wysokość 3 m.Najlepiej sadzić topinambura na obwodzie ogrodu lub wzdłuż ogrodzenia.

Ziemia z topinamburu

Gleba pod topinambur powinna być lekko zasadowa lub obojętna - pH w zakresie 6,0-7,5 jednostek. Kultura nie jest wybredna, jeśli chodzi o skład gleby; dobrze rośnie na każdej glebie, z wyjątkiem zbyt ciężkich i słonych. Do sadzenia zimą miejsce jest przygotowywane w ciągu dwóch do trzech tygodni, ale nawet jeśli zdecydujesz się sadzić karczoch jerozolimski na wiosnę, nadal musisz przygotować to miejsce jesienią..

Glebę wykopuje się na głębokość bagnetu łopaty z dodatkiem kompostu. Jeśli sadzisz karczoch jerozolimski wiosną, nie rozbijaj dużych grud ziemi na zimę. Zrób to przed wiosną. Podczas sadzenia należy stosować nawozy fosforanowo-potasowe.

Następnie możesz zasadzić topinambur

Najlepszymi prekursorami topinamburu są ziemniaki, kapusta i ogórki.

Jak sadzić karczoch jerozolimski

Pod koniec kwietnia lub na początku maja wybierz małe zgrabne bulwy topinamburu do sadzenia wielkości jaja kurzego, namocz je w roztworze cyrkonu w ilości 1 ml leku na 1 litr wody, a następnie posadź je w odległości 40 cm od siebie w rowie o głębokości 12-15 cm. Rozstaw rzędów powinien wynosić 60-70 cm. Wymieszać glebę usuniętą z bruzdy mączką kostną, a następnie wypełnić wykop tą mieszanką.

Uprawa topinamburu

Jak uprawiać karczoch jerozolimski

Opieka nad topinamburem jest bardzo prosta. Najpierw po posadzeniu niezbędne środki pielęgnacyjne polegają na poluzowaniu gleby i odchwaszczaniu obszaru z chwastów. Gdy sadzonki osiągną do 30 cm wysokości, są obsypywane kompostem ogrodowym i kontynuują to przez cały okres w razie potrzeby, a gdy osiągną 1 m, słupki są instalowane z obu końców rzędu, drut w plastikowym uzwojeniu jest ciągnięty poziomo między nimi i przywiązany do jej rośliny, aby nie zerwały się od wiatru.

Kiedy topinambur zaczyna zawiązywać pąki, lepiej je usunąć, aby roślina nie zużywała energii na kwitnienie i owocowanie. W tym samym celu zbyt wydłużone rośliny skraca się do 1,5-2 m.

Podlewanie topinamburu

przeprowadzane tylko podczas długotrwałej suszy - od 10 do 15 litrów na każdy krzew. Jeśli jest lato z deszczem, nie musisz się w ogóle martwić o podlewanie topinamburu - wystarczą naturalne opady.

Karmienie topinamburem

Uprawa karczochów jerozolimskich polega na wprowadzeniu do gleby opatrunków. Wiosną, podczas spulchniania terenu, do gleby dodaje się granulat nawozowy zawierający azot i potas. W okresie pączkowania lepiej jest używać płynnych nawozów. Na przykład w środku lata dobrze jest nawozić topinambur roztworem wodorostów lub naparem z zielonego nawozu. Nawozy mineralne aplikuje się do gleby corocznie, a nawozy organiczne raz na 2-3 lata.

Rozmnażanie topinamburu

Najczęściej topinambur rozmnaża się w sposób wegetatywny - bulwy, ich części lub oczy, a my opowiedzieliśmy o tej metodzie. Ale topinambur można wyhodować z nasion, ale generatywna reprodukcja topinamburu jest zbyt żmudną i niewdzięczną pracą, która wymaga specjalnej wiedzy i niech to zrobią hodowcy. Ponadto topinambur z nasion będzie wymagał znacznie więcej czasu niż topinambur z bulw..

Topinambur w domu

Czytelnicy pytają, czy topinambur można uprawiać w domu. Można go sadzić w dużych pojemnikach lub skrzyniach z drenażem. Opieka nad topinamburem w pojemniku nie różni się niczym od pielęgnacji na otwartym polu, jedyną różnicą jest regularne podlewanie gleby.

Szkodniki i choroby topinamburu

Choroby topinamburu

Z prawie absolutną odpornością na choroby, topinambur może być czasami porażony białą zgnilizną, Alternarią lub mączniakiem prawdziwym.

Biała zgnilizna, lub sklerotynooza, tworzy spleśniały filcowy nalot na łodygach rośliny, co powoduje ich chorobę, w wyniku czego pokryte są od wewnątrz naroślami w kolorze czarnym. Infekcja następuje przez glebę. Różnica temperatur przy dużej wilgotności powietrza przyczynia się do rozwoju choroby. Chore rośliny należy natychmiast usunąć z terenu i spalić.

Alternaria - rozpowszechniona choroba, atakuje wszystkie lądowe części rośliny. Można go rozpoznać po ciemnobrązowych lub jaśniejszych plamach z żółtawą obwódką na liściach. Wraz z rozwojem choroby plamy rosną między żyłkami blaszki liściowej, a ogonki liściowe wysychają wraz z liśćmi. Najbardziej skutecznym sposobem zwalczania choroby jest traktowanie roślin fungicydami w temperaturze powyżej 18 ºC. Czasami wystarczy jedna sesja, ale lepiej wykonać dwa opryski w odstępie 10-12 dni.

Mączniak pojawia się na topinamburze w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego w postaci luźnego białego nalotu na górnej stronie liści. Z biegiem czasu płytka staje się różowawa lub brązowa, dotknięte liście stają się kruche i łamliwe. Do rozwoju choroby przyczynia się upalna pogoda z gwałtownymi wahaniami wilgotności i temperatury powietrza, a także nadmiar azotu. Dobry wynik daje traktowanie topinamburu na liściach fungicydami - lekami takimi jak Topaz, Bayleton, Quadris, Skor, Tilt, But, Topsin i tym podobne.

Szkodniki topinamburu

Topinambur jest uszkadzany przez ślimaki żyjące w glebie niedźwiedzia, a także przez larwy niektórych owadów. Aby chronić rośliny przed ślimakami, na miejscu układa się specjalne granulki przeciw ślimakom. Jeśli wiesz, że na miejscu występują szkodniki, takie jak czerpaki, chrząszcze majowe lub chrząszcze, Diazonon lub Foksim jest zapieczętowany przed sadzeniem topinamburu w ziemi do kopania.

Czyszczenie i przechowywanie topinamburu

Bulwy topinamburu dojrzewają przez co najmniej 120 dni. Zbieranie ich z wyprzedzeniem jest bezcelowe, ponieważ bulwy wykopane zbyt wcześnie nie dojrzewają do pożądanej jakości. Karczoch jerozolimski wykopano wiosną, zanim ziemia się nagrzeje lub jesienią, gdy tylko zacznie zamarzać. Bulwy topinamburu z łatwością tolerują mrozy do -40 ºC w glebie, jeśli na zimę rzucisz suchą ziemię lub śnieg na działkę. Jesienią najlepiej wykopać tyle bulw, ile można zjeść zimą, a resztę wykopać wiosną - w okresie niedoboru witamin bardzo się przydadzą.

Najważniejsze, aby nie zapomnieć o ich usunięciu przed nadejściem ciepła, w przeciwnym razie bulwy wykiełkują, a topinambur zamieni się ze zdrowego i smacznego warzywa w chwast.

Przechowywanie topinamburu jest takie samo, jak przechowywanie roślin okopowych - w pudełku z piaskiem. Przed przechowywaniem topinamburu w piwnicy wykopane bulwy są najpierw dobrze myte i suszone. Jeśli nie masz piwnicy, postaw skrzynkę na loggii lub ocieplonym balkonie. Małe ilości bulw można przechowywać w szufladzie na warzywa w lodówce.

Odmiany topinamburu

Głównym zadaniem hodowców jest dziś wyhodowanie odmian karczocha jerozolimskiego o najbardziej zwartym rozmieszczeniu bulw w glebie, ponieważ system korzeniowy z utworzonymi na nim guzkami rośnie zarówno wszerz, jak i w głąb. I w tej kwestii naukowcy odnieśli niewątpliwy sukces. Kolejnym priorytetem w pracach hodowlanych jest zwiększenie grubości łodygi dla odmian roślin pastewnych. No i trzecim ważnym zadaniem jest hodowla strefowych odmian topinamburu.

Obecnie istniejące odmiany topinamburu dzielą się na paszowe i bulwiaste. Odmiany paszowe dają zieloną masę, ale tworzą małe bulwy. To właśnie te odmiany są uprawiane na skalę przemysłową. Z kolei zarówno odmiany bulwiaste, jak i paszowe dzieli się na wczesne i późne dojrzewanie według okresów dojrzewania. Proponujemy Ci zapoznanie się z kilkoma odmianami topinamburu, spośród których możesz wybrać jedną dla siebie.

• Zainteresowanie - wysokowydajna, silnie rosnąca, wymagająca wilgoci, odporna na ciepło i zimotrwała odmiana późno dojrzewająca z silnymi, wyprostowanymi łodygami o średnio rozgałęzionych, dużych, szorstkich, ciemnozielonych liściach i gładkich białych bulwach o głębokich oczkach. Polecana do uprawy przemysłowej w ciepłych rejonach.
• Leningradzki - późno dojrzewająca, wysokowydajna odmiana o krzaczastym pokroju, o ciemnozielonych łodygach, owalnych zielonych liściach i białych, wydłużonych bulwach średniej wielkości, doskonale przechowywana w ziemi do wiosny. Ta odmiana nadaje się do uprawy w regionie północno-zachodnim.
• Volzhsky 2 - odporna na suszę i zimotrwała wysoka roślina o zwartym systemie korzeniowym, zaokrąglonej łodydze, lekko owłosionych zielonych liściach i białych bulwach gruszkowatych z jasnofioletowymi fragmentami.
• Skorospelka - mało wymagająca odmiana mrozoodporna wcześnie dojrzewająca o zwartym systemie korzeniowym, liściach sercowatych, dużych zębach ściętych na brzegach, dobrze rozgałęzionej łodydze i gładkich, zaokrąglonych białych bulwach.
• Pasko - wysokowydajna późno dojrzewająca bulwiasta, krzaczasta i wysoka odmiana o słabo rozgałęzionych łodygach, dużych liściach i białych okrągłych bulwach o masie do 80 g.
• Słoneczny To wysokowydajna, późno dojrzewająca odmiana bulw, odpowiednia do uprawy na każdym terenie. Rośliny tej odmiany mają umiarkowaną krzaczastość, silnie rozgałęzione łodygi, duże liście i wydłużone eliptyczne białe bulwy średniej wielkości o masie do 60 g.
• Odnaleźć - plenna odmiana późno dojrzewająca o słabo rozgałęzionej łodydze, dużych, asymetrycznie ułożonych liściach, zwartym systemie korzeniowym i bulwach gruszkowatych, białych z różowymi żyłkami wokół oczu. Przeznaczona do uprawy w regionach południowych.

Oprócz tych opisanych, popularne są następujące odmiany topinamburu: biała, patat, wrzecionowata, vadim, czerwona, omska biała i północno-kaukaska.

Właściwości topinamburu - szkoda i korzyść

Lecznicze właściwości topinamburu

Badając skład topinamburu, naukowcy byli zaskoczeni różnorodnością zawartych w nim minerałów i witamin. Na przykład pod względem ilości żelaza w bulwach roślina znacznie przewyższa takie pożyteczne rośliny, jak marchew, rzepa i buraki, a 1 kg topinamburu zawiera 60-70 mg karotenu. Co zawiera topinambur? Potas i wapń, chrom i fluor, magnez i mangan, krzem i sód, witaminy B1, B2, B6, B7, C, PP, a także błonnik, pektyny, tłuszcze, białka, kwasy organiczne, naturalny analog insuliny inuliny i aminokwasy arginina, walina, leicyna i lizyna.

Topinambur pomaga przy kamicy moczowej, dnie moczanowej, odkładaniu się soli, otyłości i anemii. Odwar z niej obniża poziom cukru i normalizuje pracę trzustki. Spożywanie bulw topinamburu jest po prostu konieczne dla mieszkańców dużych miast o niekorzystnej sytuacji środowiskowej, ponieważ dzięki zawartości błonnika i inuliny usuwa z organizmu sole metali ciężkich, radionuklidy, toksyny i nadmiar cholesterolu.

Zaleca się spożywanie topinamburu:

• do zapobiegania cukrzycy;
• z chorobami przewodu żołądkowo-jelitowego;
• obniżyć ciśnienie krwi;
• usunąć toksyny z organizmu;
• zwiększyć poziom hemoglobiny we krwi;
• do ochrony przed infekcjami wirusowymi.

Topinambur przewyższa trzcinę cukrową i buraki pod względem zawartości węglowodanów. Bulwy topinamburu są najbardziej przydatne bezpośrednio po zbiorze, ponieważ podczas przechowywania w wyniku hydrolizy część inuliny jest przekształcana we fruktozę. Jednak nie ma w tym nic szkodliwego, zwłaszcza dla diabetyków, u których fruktoza zastępuje cukier..

Topinambur jest w stanie złagodzić nudności, powstrzymać wymioty, zneutralizować wysoką kwasowość, wyeliminować gorzki smak w ustach. Jest stosowany w czasie ciąży w celu wzbogacenia organizmu w składniki odżywcze dla matki i płodu. Spożywanie bulw topinamburu równolegle z leczeniem farmakologicznym chorób przyczynia się do szybszego powrotu do zdrowia, w tym poprzez zwiększenie odporności i usuwanie toksyn z organizmu.

Stosowanie soku z topinamburu zmniejsza kwasowość soku żołądkowego, eliminuje bóle głowy spowodowane wysokim ciśnieniem krwi, wspomaga gojenie się ran i wrzodów, łagodzi stan przy zapaleniu wielostawowym, chorobach żołądka i dwunastnicy. Pij 50 g trzy razy dziennie 15 minut przed posiłkiem.

Karczoch jerozolimski jest również poszukiwany w kosmetologii: może być stosowany do łagodzenia stanów zapalnych lub podrażnień skóry, wygładzania zmarszczek i oczyszczania porów. Aby wyeliminować zwiotczenie skóry, należy w nocy wycierać twarz i szyję sokiem z topinamburu. Na skórę tłustą nakłada się maseczkę z tartego topinamburu z dodatkiem pół łyżeczki miodu. Suchą skórę można namoczyć dodając pół łyżeczki oliwy z oliwek do opisanego składu maski na twarz. Maskę zmywa się po 20 minutach ciepłą zieloną herbatą, a po kolejnych 10 minutach przetrzyj skórę kawałkiem lodu. Kurs kosmetyczny - 20 zabiegów.

Topinambur - przeciwwskazania

Karczoch jerozolimski nie ma przeciwwskazań, chyba że masz indywidualną nietolerancję na ten produkt. Jedzenie topinamburu na surowo może wywołać wzdęcia, ale po chwili jelita się do tego przyzwyczają i nie będziesz już czuł dyskomfortu. Jeśli nie ma uzależnienia, możesz zjeść topinambur duszony lub gotowany. I oczywiście nie próbuj jeść wszystkich bulw naraz - każdy produkt podczas przejadania się może powodować dyskomfort.