Cilantro: rośnie w domu i na otwartym polu

Wysiew kolendry (łac. Coriandrum sativum),

lub kolendra warzywna - roślina jednoroczna zielna z rodzaju Coriander z rodziny Umbrella, szeroko stosowana jako przyprawa w kuchni oraz jako środek aromatyzujący w przemyśle perfumeryjnym, mydlarstwie i kosmetyce. Nasiona kolendry to roślina miododajna. Nazwa rośliny pochodzi ze starożytnego języka greckiego i według jednej wersji pochodzi od słowa oznaczającego „robak”: w niedojrzałej postaci kolendra pachnie jak zgnieciony owad. Według innej wersji słowo wytwarzające ma homonim ze znaczeniem „dziurawiec”, więc trudno jednoznacznie powiedzieć, dlaczego kolendra nazywa się kolendrą.

Dla tych, którzy jeszcze nie wiedzieli, informujemy, że kolendra i kolendra to jedna i ta sama roślina. Nie wiadomo na pewno, skąd pochodzi. Może z Morza Śródziemnego. W każdym razie kolendra trafiła do Europy Zachodniej i Środkowej, a także do Wielkiej Brytanii, z Rzymu, a później z Europy trafiła do Ameryki, Nowej Zelandii i Australii. Obecnie kolendra jest powszechnie uprawiana na Ukrainie, na Kaukazie, Krymie i w Azji Środkowej..

Roślina kolendry - opis

Cilantro to roślina jednoroczna zielna z wrzecionowatym korzeniem, wyprostowaną, nagą łodygą o wysokości od 40 do 70 cm, rozgałęzioną w górnej części. Podstawne liście kolendry są grubo rozcięte, trójdzielne, na długich ogonkach, z szerokimi płatkami, nacięte-ząbkowane wzdłuż krawędzi. Dolne łodygi, podwójnie pierzasto podzielone liście, osadzone są na krótkich ogonkach, a środkowe i górne są pochwowe, pierzasto wypreparowane na liniowe zraziki. Kwiaty kolendry są małe, różowe lub białe, zebrane na końcach szypułek w 3-5 promienistych kwiatostanach baldaszkowatych. Owoce kolendry są twarde, żebrowane, kuliste lub jajowate, szydełkowane. Cilantro kwitnie od czerwca do lipca, a owoce w zależności od lokalnego klimatu dojrzewają od lipca do września. Nasiona zachowują żywotność przez około dwa lata. Pachnące warzywa nazywane są kolendrą i są używane jako świeże i suszone, a przyprawa zwana kolendrą jest uzyskiwana z nasion..

Uprawa kolendry w domu

Jak wyhodować kolendrę na parapecie

Jeśli jesteś miłośnikiem pysznego i aromatycznego jedzenia, możesz uprawiać kolendrę w domu, aby mieć ją na stole o każdej porze roku. Kolendra na parapecie to stałe źródło witamin i innych przydatnych dla organizmu substancji. Wysiew kolendry na sadzonki odbywa się w pierwszej połowie marca: nasiona kolendry układa się na powierzchni mokrego podłoża w odległości 7 cm od siebie i pogłębia o około 1-1,5 cm, a następnie, aby stworzyć warunki szklarniowe, pojemnik przykrywa się szkłem lub umieszcza pod przezroczystym polietylenem i przechowywany w jasnym, ciepłym miejscu. Jeśli twój dzień jest nadal za krótki o tej porze roku, zainstaluj świetlówkę lub fitolampę nad pojemnikiem na wysokości 20-25 cm.

Pielęgnacja sadzonek kolendry jest prosta: podlewaj podłoże, gdy zajdzie taka potrzeba i regularnie wietrz uprawy, aby usunąć kondensację z powłoki. Gdy tylko liście liścienia pojawią się na sadzonkach, pokrywa jest usuwana z upraw. Po trzech tygodniach można zjeść kolendrę.

Uprawa kolendry na zewnątrz

Sadzenie kolendry w ziemi

Wskazane jest uprawianie kolendry na zewnątrz po roślinach takich jak dynia, ogórki, dynia i pokrewne uprawy. Aby uprawiać kolendrę w ogrodzie, potrzebujesz dobrze oświetlonego miejsca, zamkniętego przed przeciągami. Cilantro dobrze rośnie w półcieniu, ale cień jest do tego przeciwwskazany: krzewy słabną, z niewielką liczbą liści i szybko tworzą strzały kwiatowe, a owoce są małe i długo dojrzewają. Na nizinach nie można wysiewać kolendry, w przeciwnym razie przed dojrzewaniem zmoknie. Cilantro najlepiej rośnie na neutralnej lub lekko zasadowej glebie gliniastej lub piaszczysto-gliniastej.

Glebę do siewu kolendry wykopuje się próchnicą (pół wiadra na metr kwadratowy), zmieszaną z niewielką ilością popiołu drzewnego, który można zastąpić złożonymi nawozami mineralnymi w ilości 20-30 g na tę samą jednostkę powierzchni. Wysiew odbywa się od marca do maja: nasiona kolendry zaczynają kiełkować przy temperaturze gleby 4-6 ºC, ale im bardziej gleba, do której wrzucisz nasiona, nagrzewa się, tym szybciej pojawią się sadzonki.

Suche (to ważne) nasiona kolendry układa się w 2-3 kawałkach w płytkich rowkach w odległości 8-10 cm.Pomiędzy rowkami należy zachować odstęp 10-15 cm, aby rozwijające się rośliny nie blokowały się nawzajem przed promieniami słonecznymi. Materiał siewny przykrywa się na głębokość 1,5-2 cm, po czym podłoże jest podlewane. W zależności od odmiany kolendry, warunków pogodowych i przechowywania nasion, sadzonki pojawiają się w ciągu jednego do trzech tygodni..

Dbanie o kolendrę w ogrodzie

Lekko wyrosłe sadzonki są przerzedzane, aby każda sadzonka miała wystarczającą powierzchnię odżywczą, a rośliny, jak mówią, nie walczą o miejsce na słońcu. Z kilku sadzonek wyhodowanych w jednym gnieździe najsilniejsza pozostaje, a pozostałe są usuwane. Pielęgnacja kolendry polega ponadto na podlewaniu, spulchnianiu gleby i zwalczaniu chwastów.

Podlewanie kolendry

Po wysianiu stanowisko jest regularnie i obficie podlewane, aby kiełkującym nasionom nie brakowało wilgoci. Kiedy pojawiają się pierwsze pędy, podlewanie jest zmniejszone, a następnie podtrzymują glebę na miejscu w stanie lekko wilgotnym. Podlewanie nasila się, gdy kolendra zaczyna gromadzić zieloną masę, w przeciwnym razie roślina wcześnie zakwitnie. Kiedy owoce zaczynają dojrzewać, podlewanie ogranicza się do minimum. Po naturalnym lub sztucznym nawilżeniu terenu wskazane jest spulchnienie gleby w nawach bocznych, gdyż na glebach ubitych kolendra daje mało zieleni i wcześniej tworzy kwiatostany.

Top dressing kolendra

Wszystkie składniki odżywcze nanosi się na glebę na miejscu przed siewem, a podczas aktywnego wzrostu kolendra nie jest karmiona nawozami. Jesienią na miejsce planowanej przyszłorocznej uprawy kolendry aplikuje się kompost i nawozy fosforowo-potasowe, a wiosną przed siewem nawozy azotowe.

Zielona masa jest usuwana w miarę wzrostu. Gdy roślina zacznie tworzyć łodygi kwiatowe, ilość zieleni znacznie się zmniejszy, liście staną się szorstkie, a jakość odżywcza kolendry ulegnie pogorszeniu. Jeśli będziesz postępować zgodnie z praktykami rolniczymi kultury i odpowiednio o nią dbać, możesz w sezonie usunąć trzy zbiory zieleni z każdej rośliny. Po kolendrze najlepiej jest uprawiać na miejscu bakłażany i inne rośliny psiankowate..

Szkodniki i choroby kolendry

Choroba kolendry

W przypadku złej pielęgnacji lub uprawy w warunkach nieodpowiednich dla rośliny kolendra może zostać zaatakowana przez ramularię, rdzę i mączniaka prawdziwego..

Ramulariasis to choroba grzybicza, która dosłownie niszczy kolendrę w porach roku o chłodnym lecie i wysokiej wilgotności, kiedy rano spada obfita rosa. Na liściach kolendry pojawiają się brązowe plamy, które następnie pokryte są szarawym nalotem, roślina wygląda jak spalona i wkrótce umiera. Aby zniszczyć infekcję, przed siewem należy marynować nasiona kolendry roztworem Fitosporin-M i nie uprawiać rośliny przez dwa lata z rzędu na tym samym obszarze..

Rdza jest również powszechną i szkodliwą chorobą grzybową. Krosty kasztanowe pojawiają się na liściach rośliny, pękając i rozpraszając zarodniki grzyba, które są przenoszone przez wiatr lub owady. Z rdzą kolendry należy walczyć tymi samymi metodami, co w przypadku ramulariozy, czyli wyłącznie środkami zapobiegawczymi.

Mączniak prawdziwy to choroba grzybicza, którą można rozpoznać po białawym nalocie na nadziemnych organach roślin. Ta płytka z czasem staje się gęstsza i ciemnieje do brązowego odcienia. Choroba postępuje podczas upalnej i suchej pogody z gwałtownymi wahaniami wilgotności i temperatury. Czasami przyczyną rozwoju infekcji jest nadmiar nawozów azotowych w glebie. Rośliny dotknięte rosą należy natychmiast usunąć z terenu i spalić. Możesz zwalczyć chorobę za pomocą nietoksycznych środków ludowych: potraktuj liście zsiadłym mlekiem, roztworem świeżej dziewanny lub sody kalcynowanej, naparem ze sfermentowanych chwastów.

Szkodniki kolendry

Spośród szkodników kolendry najgroźniejszy jest zjadacz nasion, owady parasolowe i pasiaste oraz zimowa miarka, a raczej jej gąsienice. Ponieważ nie można traktować rośliny środkami owadobójczymi, zwalczają one zjadacza nasion tylko przez zaprawianie nasion przed siewem. Jesienią konieczne jest dokładne zebranie resztek roślinnych na miejscu, a następnie głębokie kopanie gleby. Gąsienice czerpaka będą musiały być zbierane ręcznie, a także pluskwy, ale jeśli zbyt duży obszar zostanie obsiany kolendrą, spryskaj rośliny kilkakrotnie naparem ze skórek cebuli, roztworem musztardy lub popiołu.

Rodzaje i odmiany kolendry

Oferujemy zapoznanie się z najbardziej znanymi odmianami kolendry.

• Caribe - nowa hybrydowa odmiana selekcji holenderskiej, która wyróżnia się dużą ilością ulistnienia i przyjemnym, mocnym aromatem. Jest to odporna na zimno roślina jednoroczna o delikatnych liściach, która służy jako przyprawa do sałatek, dań głównych i pierwszych dań, a nasiona rośliny wykorzystywane są do produkcji marynat i wyrobów cukierniczych;
• Bursztyn - odmiana o dobrym ulistnieniu, silnym aromacie i powolnym strzelaniu. Roślina jest bogata w olejki eteryczne: zieleninę stosuje się do sałatek, pierwszego i drugiego dania, a nasiona do wyrobów cukierniczych, kiełbas i marynat;
• Borodinsky - odmiana śródsezonowa przeznaczona do przygotowania przypraw i świeżej konsumpcji. Roślina ma przyjemny smak i delikatny aromat;
• Debiut Odmiana w połowie sezonu odporna na łodygi. Używany do gotowania i marynowania;
• Bodziec - odmiana średnio późna ze zwartą rozetą błyszczących, ciemnozielonych liści o średnicy 25-30 cm, bardzo dobra do sałatek, dań mięsnych i zup;
• Wenus - późna odmiana kolendry z pół uniesioną rozetą liści. Warzywa tej odmiany mają wyśmienity aromat, przyjemny smak, służą do ozdabiania potraw i jako dodatek do sałatek, a nasiona służą do aromatyzowania wyrobów cukierniczych i pieczywa, a także do przyrządzania marynat;
• Tajga - ostra odmiana późno dojrzewająca, wyróżniająca się jasną barwą liści, ich dużą liczbą i specyficznym aromatem. Zieloni są używane do gotowania, a nasiona są używane jako przyprawa;
• Awangarda - niewymiarowa odmiana w połowie sezonu z podniesioną rozetą i mocnym aromatem. Ze świeżych i suszonych liści przygotowuje się różne potrawy, a z nasion marynaty.

Odmiany kolendry Alekseevsky, King of the Market, Ranny, Kirovogradsky i Oktyabrsky są również poszukiwane w kulturze..

Właściwości kolendry - szkodzą i przynoszą korzyści

Przydatne właściwości kolendry

Liście i łodygi kolendry zawierają rutynę, karoten, witaminy, pierwiastki śladowe i olejki eteryczne, a owoce rośliny zawierają związki steroidowe, garbniki, sacharozę, fruktozę, glukozę, polifenole, oleje tłuszczowe, pektyny, alkaloidy, skrobię i olejki eteryczne. Dobroczynne właściwości kolendry wzmacnia siedem zawartych w niej kwasów organicznych: linolowy, oleinowy, izoleinowy, askorbinowy, mirystynowy, stearynowy i palmitynowy.

Kolendra ze względu na swój skład wykazuje działanie moczopędne, przeciwkorbutowe, przeciwrobacze, przeciwbólowe i wykrztuśne. Dezynfekuje przewód pokarmowy, zwiększa apetyt, poprawia motorykę jelit, obniża ciśnienie krwi, pomaga radzić sobie z bezsennością, łagodzi napięcie nerwowe, obrzęki, poprawia widzenie, wzmacnia potencję, pobudza pracę nerek, ożywia i tonizuje.

Sok z kolendry wzmacnia dziąsła i zmniejsza krwawienia, łagodzi bóle zębów, dezynfekuje jamę ustną w przypadku zapalenia jamy ustnej. Zieloni usuwają z organizmu szkodliwy cholesterol i mają korzystny wpływ na pracę układu sercowo-naczyniowego. Kilka liści kolendry zmniejsza działanie alkoholu i łagodzi kaca.

Cilantro - przeciwwskazania

Cilantro jest przeciwwskazane w cukrzycy, chorobie niedokrwiennej serca, zakrzepicy i zakrzepowym zapaleniu żył, po zawale serca i udarze, w okresie ciąży i karmienia piersią. Nieprzyjemne konsekwencje mogą wystąpić u absolutnie zdrowych ludzi po przejadaniu się kolendry: sen i cykl menstruacyjny są zaburzone, pamięć słabnie. Czasami z powodu nadmiernego używania zieleni rośliny pojawiają się reakcje alergiczne: swędząca wysypka na skórze, ból brzucha, nudności, wymioty i rozstrój stolca. Przy pierwszych oznakach alergii konieczne jest przyjęcie leku przeciwhistaminowego, w przeciwnym razie sytuacja może być znacznie skomplikowana przez obrzęk Quinckego i wstrząs anafilaktyczny.