Irysy: sadzenie i pielęgnacja, odmiany, uprawa

Iris (łacińska irysowa)

, lub Irys, lub Kogucik - rodzaj bylin kłączowych z rodziny Iris lub Iris (Iridaceae). Irysy rosną wszędzie i mają około 700 gatunków o różnych kształtach i kolorach. W tłumaczeniu tęczówka oznacza „tęczę”. Tak nazwano kwiat Hipokrates na cześć Irydy, bogini tęczy. Legenda głosi, że kiedy Prometeusz dał ludziom ogień, zapłonęła tęcza - więc natura cieszyła się. Tęcza migotała przez cały dzień, wieczór i noc, a kiedy ciemność ustąpiła, a słońce wzeszło, wszyscy widzieli, jak na ziemi kwitną niesamowite irysy - kwiaty wyglądające jak tęcze. Florencja (tłumaczona jako „kwitnąca”) wzięła swoją nazwę od Rzymian z powodu tego, że pola wokół miasta były usiane irysami. Kwiat tęczówki jest uprawiany od ponad dwóch tysięcy lat. Uprawiane są nie tylko jako dekoracja ogrodów, ale także jako cenny surowiec do produkcji esencji w przemyśle perfumeryjnym..

Kwiaty tęczówki - opis

Irysy to rośliny kłączowe. Na kłączu wyrastają podobne do sznurka lub nitkowate korzenie. Szypułki (jedna lub więcej) są roczne. Liście są płaskie, mieczykowate, cienkie, dwurzędowe, czasem liniowe, z woskowym nalotem. Są zbierane w pęczki w kształcie wachlarza u podstawy szypułki, prawie nie ma liści łodygowych. Kwiaty irysów są pojedyncze, czasami w małych kwiatostanach, duże, często pachnące, odznaczają się misternym wdzięcznym kształtem i są pomalowane na różne kolory i ich kombinacje. Kwiat ma sześć płatków (w rzeczywistości są to płaty okwiatu). Trzy zewnętrzne płaty są lekko skierowane w dół i zwykle różnią się kolorem od górnych płatków, które po narastaniu razem na dole tworzą rurkę. Irysy kwitną od maja do lipca, dwa lub trzy kwiaty kwitną jednocześnie od jednego do pięciu dni. Kapsułka trójkomórkowa z owocem irysa.

Rosnąca tęczówka - cechy

Wielu hobbystów odmawia hodowli irysów, wierząc, że jest to bardzo trudny proces. W rzeczywistości hodowanie tęczówek nie jest bynajmniej nudne i czasochłonne, jak się wydaje. Musisz tylko poznać niektóre subtelności, które wyróżniają pielęgnację tych pięknych kwiatów..

po pierwsze, osobliwością irysów jest to, że ich kłącza rosną poziomo i często stają się nagie, wychodząc na powierzchnię. Dlatego irysy zimą należy posypać ziemią i torfem, aby nie zamarzły. Ta osłona jest ostrożnie usuwana na wiosnę..

Po drugie, irysy uwielbiają się poruszać, a po roku potrafią przesunąć swoją pozycję w bok o kilka centymetrów. Aby rzędy wyglądały na gładsze, musisz sadzić irysy z wachlarzem liści wzdłuż, a nie w poprzek rzędu..

Po trzecie, brodatą tęczówkę posadzić na piasku: na dno dołka wsypuje się piasek i rozprowadza się po nim korzeń irysa. Głęboko posadzona tęczówka zniknie lub nie zakwitnie.

Czwarty, nie karmią irysów nawozami organicznymi, nie lubią ich. Najlepszym rodzajem żywienia są nawozy mineralne w postaci płynnej.

Sadzenie irysów

Kiedy i gdzie sadzić irysy

Istnieje ogólna zgoda co do tego, że irysy należy podzielić i przesadzić natychmiast po kwitnieniu, aby miały czas na rozpoczęcie przed zimą. Ale jeśli jesień w Twojej okolicy jest ciepła i długa, możesz nie spieszyć się z przeszczepem. Tak właściwie, irysy można sadzić wiosną, jesienią i latem po kwitnieniu. Najważniejsze to nie zapomnieć o przeszczepianiu irysów co 3-4 lata, a irysów syberyjskich - przynajmniej raz na dziesięć lat, w przeciwnym razie degenerują się, rosną i przestają kwitnąć.

Konieczne jest sadzenie brodatych irysów na zboczach lub wzgórzach, które są dobrze oświetlone w pierwszej połowie dnia, chronione przed przeciągami, aby nastąpił odpływ stopionej wody i dobry drenaż. Wręcz przeciwnie, irysy bagienne i syberyjskie uwielbiają wilgotną glebę. Ale obie irysy lubią glebę bogatą, a jeśli gleba na twoim terenie nie spełnia tego wymogu, przed sadzeniem nałóż na nią oleistą ziemię ogrodową lub kompost, nawozić nawozami potasowo-fosforowymi. Jeśli gleba jest kwaśna, dodaj mąkę dolomitową, kredę lub popiół drzewny. Jeśli obszar jest gliniasty, dodaj torf i piasek; jeśli wręcz przeciwnie, obszar jest piaszczysty, dodaj gliniastą ziemię. Aby zdezynfekować obszar przed sadzeniem, rozprowadź go środkiem grzybobójczym i zaaplikuj herbicydami przeciwko ewentualnym chwastom.

Nie używaj obornika do nawożenia terenu..

Sadzenie irysów wiosną

Sadzenie i pielęgnacja irysów wymaga pewnej wiedzy, ale nie tak dużego wysiłku, jak się wydaje początkującym hodowcom. Materiał do sadzenia, jeśli był przechowywany przez zimę lub został zakupiony w sklepie, lepiej przed sadzeniem potraktować go stymulantami wzrostu, takimi jak Ecoel lub Cyrkon. Długie korzenie należy ostrożnie przyciąć, usunąć zgniłe miejsca, a korzeń przechowywać do dezynfekcji w roztworze nadmanganianu potasu przez 20 minut.

Irys sadzi się w następujący sposób: piasek wlewa się do płytkiej dziury, kłącze brodatej tęczówki umieszcza się poziomo na górze, korzenie są prostowane, przykrywane ziemią tak, aby górna część kłącza pozostawała nad poziomem i dobrze podlewana. Jeśli zakopiesz cały kłącze, możesz sprowokować jego rozkład. Z drugiej strony tęczówki bez brody należy zakopać kilka centymetrów i dodatkowo ściółkować opadłymi igłami lub torfem, aby zatrzymać wilgoć. Odległość między tęczówkami powinna wynosić co najmniej pół metra.

Sadzenie irysów jesienią

Irysy sadzi się wiosną tak samo jak jesienią, a raczej późnym latem, czyli po kwitnieniu. Zwykle dzieje się to od sierpnia do końca września, chociaż im wcześniej posadzisz, posadzisz lub przeszczepisz irysy, tym bardziej masz pewność, że się zakorzenią. Do wykopania krzaka tęczówki należy użyć widelca, podzielić go na roczne ogniwa blaszką liściową, ostrożnie skrócić przypominające sznur korzenie, wyciąć uszkodzone lub zgniłe miejsca, zdezynfekować przez kilka godzin w roztworze ciemnoróżowego nadmanganianu potasu, a następnie wysuszyć przez 4-5 godzin na słońcu. Sadzenie irysów odbywa się w sposób, który jest już Ci znany. Odległość między nisko rosnącymi tęczówkami - 15 cm, średniej wielkości irysami - 20 cm, wysokimi - 50 cm.

Pielęgnacja tęczówki

Jak dbać o irysy w ogrodzie

Miłość do ciepła i światła to główna cecha irysów. O Glazura, wtedy ważne jest, aby ściśle monitorować ilość wilgoci odbieranej przez rośliny w fazie pączkowania. W tym czasie podlewanie powinno być regularne i wystarczające. Ogólnie rzecz biorąc, irysy należy podlewać tylko wtedy, gdy gleba w pobliżu korzeni staje się bardzo sucha..

O karmienie, wówczas w większości przypadków wystarczy nawożenie gleby podczas wiosennych przygotowań terenu. Ale jeśli uważasz, że rośliny potrzebują odżywiania, to jest to właściwe w postaci roztworu nawozów fosforowo-potasowych, stosowanych pod korzeń podczas wzrostu, ale nawożenie irysów podczas kwitnienia jest absolutnie niemożliwe.

Będziesz musiał walczyć z chwastami przez cały sezon wegetacyjny.. Pielenie wykonywane ręcznie, ponieważ poziomo rozwijający się system korzeni tęczówek znajduje się bardzo blisko powierzchni i można go przypadkowo zakłócić pracując motyką. Czasami nadal trzeba poluzować glebę, ale należy to zrobić bardzo ostrożnie, starając się nie uszkodzić korzeni. I jeszcze jedno: nie bądź leniwy, aby usunąć zwiędłe kwiaty, w przeciwnym razie mogą stać się wylęgarnią szkodników.

Choroby i szkodniki irysów

Im bardziej wdzięczna i różnorodna odmiana tęczówki w kwietniku, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie dotknięta chorobami i szkodnikami. Głównym warunkiem zdrowotności twoich roślin jest przestrzeganie wszystkich zasad techniki rolniczej gatunku. Ponadto konieczne jest monitorowanie „dobrego samopoczucia” tęczówek przez cały sezon wegetacyjny, aby na czas dostrzec problem i móc go wyeliminować..

Jeśli roślina jest dotknięta fusarium lub innym rodzajem zgnilizny, opóźnienie śmierci jest takie: musisz natychmiast usunąć i zniszczyć chore okazy i zrzucić pozostałe tęczówki wzdłuż korzeni i pod korzeniem za pomocą 2% roztworu Fundazolu. Użyj tego leku jako profilaktycznego leczenia kłączy przed sadzeniem, wtedy ryzyko choroby zostanie zmniejszone.

Jako środek zapobiegawczy przeciwko wszystkim typom plamienia, irysy spryskuje się 1% roztworem mieszanki Bordeaux.

Spośród szkodników na tęczówki najczęściej wpływają czerpaki, zjadające podstawy szypułek, w wyniku czego żółkną i giną. Aby uniknąć tego problemu, na początku sezonu wegetacyjnego należy dwukrotnie spryskać irysy w odstępach tygodniowych dziesięcioprocentowym roztworem karbofosu.

Atakują irysy i wciornastki mieczyk, których fotosynteza jest zaburzona w liściach roślin, brązowieją i wysychają. Pąki tęczówki zaatakowane przez wciornastki stają się brzydkie i odbarwione. Ryzyko zakażenia wciornastkami jest szczególnie wysokie podczas suchych lat. Problem można rozwiązać za pomocą Karbofosu, jak w przypadku miarki, lub spryskując rośliny naprężonym dziesięciodniowym naparem 400 g kudły z dodatkiem 40 g startego mydła do prania.

Szkodniki tęczówki mogą być ślimaki. Aby się ich pozbyć, rozłóż mokre szmaty lub liście łopianu między krzakami tęczówki, które ślimaki wykorzystują jako schronienie, a następnie zbierz je razem ze ślimakami i zniszcz. Istnieje inny sposób radzenia sobie ze ślimakami: przy suchej pogodzie, wczesnym rankiem lub wieczorem, rozsypać granulowany metaldehyd po powierzchni w ilości 30-40 g na 10 m2.

Irysy po kwitnieniu

Jeśli nie zamierzasz sadzić irysów w tym roku, najlepiej ściąć łodygi kwiatowe po kwitnieniu. Jeśli liście zaczną żółknąć, możesz odciąć zażółcenie, wykonując półokrągły czubek liścia - wygląda bardzo ładnie, a twoja tęczówka nadal będzie ozdabiać klomb, a jego kłącze zyska składniki odżywcze do wzrostu i kwitnienia w przyszłym roku.

Jeśli jesień jest ciepła, irysy mogą ponownie zakwitnąć..

Kiedy liście wyschną, pokrój je na wysokość 10-15 cm i spal, aby zniszczyć jaja ewentualnych szkodników lub patogenów.

Przed nadejściem chłodów posypujemy gołe korzenie irysów ziemią, obszar przykrywamy warstwą piasku lub torfu o grubości 8-10 cm, w przypadku możliwości silnego lub długotrwałego mrozu, miejsce zasypujemy suchymi liśćmi lub świerkowymi gałęziami. Jeśli zima jest śnieżna, irysy nie będą potrzebować schronienia..

Przechowywanie tęczówki

Jeśli jesienią kupiłeś lub wykopałeś kłącza brodatych irysów i chcesz je przechowywać do wiosny, najlepszym miejscem do ich przechowywania jest zimny, suchy pokój. Dobrze wysuszone korzenie złóż w pudełku i wynieś na balkon lub loggię. Wystarczy wstępnie owinąć każdy korzeń papierem, szmatką lub posypać je w pudełku suchymi trocinami lub suchym torfem.

Wszystkie inne typy irysów lubią wilgoć, dlatego najlepszym sposobem na zachowanie korzenia tęczówki do wiosny jest posadzenie go w doniczce, po odcięciu długich korzeni, dezynfekcji w słabym roztworze nadmanganianu potasu, a następnie wysuszeniu. Korzeń nie jest głęboko zanurzony w ziemi, na wierzchu lekko posypany ziemią. Wiosną wykiełkowany korzeń wraz z glinianą grudką sadzi się w ziemi.

Rodzaje i odmiany irysów

Brodate irysy

W zależności od kształtu kwiatu, irysy korzeniowe są podzielone przez botanikę na brodate i bez brody. Irysy brodate, tak zwane ze względu na kudłate włosy na płatkach, mają swoją własną klasyfikację (wysokie, średnie, krawężnikowe, standardowe średnie, małokwiatowe średniej wielkości, średniej wielkości spoiwo, standardowe karły, miniaturowe karły, jadalne, arylbredy, aryle i aryllopredbreds, arylbreds, arylbreds, i arylopodobne arylbredy). Ale ta klasyfikacja jest dla naukowców, dla amatorskich hodowców kwiatów wszyscy to tylko brodate irysy różnych rozmiarów..

Irys niemiecki (Iris germanica)

W kulturze istnieją setki odmian tęczówki wysokiej brodaty, która występuje również pod nazwą irys germański. Iris Germanic - najczęstszy rodzaj brodatej tęczówki. Oto kilka popularnych odmian, które ożywią każdy ogród:

• morze Bałtyckie - mocno pofałdowane irysy w kolorze ciemnoniebieskim z niebieskimi brodami;
• Bewilderbest - karbowana kremowo-bordowa czerwień z paskami i pociągnięciami żółci i bieli;
• Przecinek - błękitno-kość słoniowa z lawendową obwódką, bardzo popularny wśród Amerykanów.

Irysy bez brody

Uogólniająca nazwa jest warunkowa, obejmuje następujące gatunki: irys syberyjski, irys japoński, irys spuria, irys Luizjana, irys kalifornijski, irys błotny i inne irysy (specyficzne i międzygatunkowe). Opowiemy Ci o najpopularniejszych gatunkach na naszych szerokościach geograficznych:

Iris syberyjski (Iris sibirica)

Którego naturalny kolor waha się od niebieskiego do ciemnofioletowego, chociaż dziś istnieje już około 1000 odmian o różnych kolorach, na przykład:

• irysy białe Królowa Śniegu;
• Imperial opal Wysokość 80 cm, kolor różowej lawendy, kwiaty do 10 cm średnicy;
• tęczówka żółta z białą obwódką Batts & Suga.

Jest tylko jedna wada - irys syberyjski jest pozbawiony aromatu.

Irys japoński (Iris japonica)

Jest irysem mieczykowatym, jest irysem Kempflera z dużymi kwiatami orchidei o średnicy do 25 cm, bezwonny. Japońscy hodowcy opracowali wielopłatkową i frotte odmianę tęczówki japońskiej, która nazywa się hana-shobu. Niestety gatunek ten nie jest mrozoodporny, dlatego hodowcom kwiatów polecane są odmiany wyhodowane specjalnie dla naszych szerokości geograficznych:

• Nessa-No-Mai - fioletowe z białymi kwiatami - do 23 cm średnicy;
• Rozwiąż - delikatna jasnoliliowa tęczówka;
• Wasilij Alferow tęczówka w kolorze atramentu, inna niż podwójna;

Iris spuria

Bardzo elegancki, podobny do bulwiastej tęczówki ksypowej, ale znacznie większy. Ponadto tęczówka spuria jest mrozoodporna i odporna na suszę. Z najpiękniejszych:

• Dotyk cytryny - koronka żółto-cytrynowa z ciemniejszym złotym sygnałem, wysokość - 1 m;
• Transfiguracja - ta sama wysoka tęczówka od ciemnofioletowej do niebiesko-fioletowej z brązowym sygnałem;
• Stella Irene - fioletowo-czarny z małym złotym sygnałem, wysokość 90 cm.

Irys błotny (Iris pseudacorus)

Lub pseudo-aire tęczówki. Gatunek ten wyróżnia się tym, że bardzo różni się od innych gatunków tym, że rośnie tylko w wilgotnej glebie. W naturze ma kwiaty o żółtych odcieniach, w kulturze irys błotny służy do ozdabiania sztucznych zbiorników. Popularne odmiany

• Złota królowa z żółtymi kwiatami,
• Flore pleno - odmiana frotte,
• Umkirch - różowe kwiaty.

Pod względem koloru odmiany tęczówki dzielą się na:

• monochromatyczny (ten sam kolor wszystkich płatów tęczówki);
• dwukolorowy (dolne i górne płaty w różnych odcieniach tego samego koloru);
• dwukolorowe (dolne płaty jednego koloru, górne płaty innego);
• variegata (dolne płaty są czerwono-brązowe, górne żółte);
• amena (biały top);
• obramowane lub plikata (kontrastowe obramowanie na dolnych płatach lub na wszystkich);
• opalizujący (płynne przejście z jednego odcienia na drugi).