Cis: sadzenie i pielęgnacja, rozmnażanie i gatunek

Cis (łac. Taxus),

lub cis - rodzaj z rodziny Yew, obejmujący 8 gatunków iglastych wolno rosnących krzewów i drzew. Jeden z gatunków rośnie w Europie i północnej Afryce, trzy w Azji, w tym na Dalekim Wschodzie i cztery w Ameryce Północnej. Dziś rośliny tego rodzaju, ze względu na swoją bezpretensjonalność i wysoką dekoracyjność, są szeroko stosowane w projektowaniu krajobrazu i ogrodnictwie, ale w naturze cis występuje coraz rzadziej..

Cis - opis

Rodzaj Cis jest reprezentowany przez dwupienne rośliny. Kora cisa łuszcząca się, czerwono-brązowa, korona jajowato-cylindryczna, często wielospadowa. Na pniu owinięte są gałązki cisu. Ciemnozielone, miękkie i płaskie igły znajdują się na pędach spiralnie, a na gałęziach bocznych - w dwóch rzędach. Długość igieł wynosi od 2 do 3,5 cm Na drzewach żeńskich powstają czerwone jagody, które opadają dopiero w zimie. Cis krzewiasty rzadko rośnie powyżej 10 m, natomiast wysokość cisa może sięgać 20-30 m lub więcej, a średnica jego pnia 4 m. Drewno cisowe ma właściwości bakteriobójcze ze względu na dużą ilość zawartych w nim fitoncydów: jeżeli posadzki w domu lub meble wykonane są z cisa, wtedy dom jest niezawodnie chroniony przed infekcjami. To właśnie polowanie na wysokiej jakości, twarde drewno cisowe, zwane potocznie „niggle-tree”, spowodowało umieszczenie cisa w Czerwonej Księdze..

Cisy żyją do 3000 lat, a ich niesamowita zdolność szybkiego regeneracji po przycięciu pozwala na tworzenie różnych form z koron roślin, co tłumaczy dużą popularność cisa w kulturze ogrodowej. Pod względem tolerancji cienia cis nie ma sobie równych wśród drzew, choć dobrze rośnie w miejscach oświetlonych. Powinieneś jednak wiedzieć, że wszystkie organy cisa są trujące..

Sadzenie cisa

Kiedy sadzić cis

Cis sadzi się w ogrodzie od końca sierpnia do października. Jeśli mieszkasz w regionie o ciepłym klimacie, sadzić cisy w październiku, gdziekolwiek ci odpowiada, ale jeśli w twoim regionie jest mało latem, lepiej jest uprawiać cisy w słonecznym miejscu i sadzić późnym latem lub wczesną jesienią. Sadzonki z zamkniętym systemem korzeniowym można sadzić przez cały sezon wegetacyjny, ale nie później niż w październiku w ciepłych rejonach oraz od początku do połowy września na terenach z wczesną i mroźną zimą.

Cis należy chronić przed przeciągami przynajmniej w pierwszych latach życia. Cisowa gleba preferuje żyzną, lekką i dobrze przepuszczalną glebę, na przykład mieszankę dwóch części torfu, dwóch części piasku i trzech części gleby darniowej lub liściastej. Jednak może również rosnąć na ubogiej glebie. Roślina nie toleruje tylko zbyt kwaśnej i zbyt mokrej gleby.

Jak sadzić cisa

Otwór na sadzonkę cisa powinien mieć co najmniej 70 cm głębokości i 20 cm szerszy niż kula korzeniowa. Wygodniej jest sadzić żywopłot z cisa w wykopie o głębokości 50-70 cm, odległość między dwoma cisami powinna wynosić od 1,5 do 2 m, a sadzonki w żywopłocie umieszcza się w odstępach co najmniej pół metra.

Przed posadzeniem cisa na dno wykopu należy ułożyć warstwę drenażu o grubości ok. 20 cm, jako drenaż stosuje się piasek rzeczny, łamaną cegłę, otoczaki lub tłuczeń. Następnie wstępnie podlaną sadzonkę ostrożnie wyjmuje się z pojemnika, opuszcza do dołka, a wolną przestrzeń przykrywa się glebą o opisanym przez nas składzie, wymieszaną ze złożonym nawozem mineralnym. Może to być wagon Kemira, którego 100 g nakłada się na każdy m2 gleby lub Nitroammofosk, który potrzebuje 1 g na każdy litr podłoża lub siarczan miedzi w ilości 15 g dla tej samej ilości mieszanki gleby. W wyniku sadzenia szyjka sadzonki powinna znajdować się na poziomie powierzchni. Po posadzeniu gleba wokół sadzonki jest zagęszczana i obficie podlewana, a po całkowitym wchłonięciu wody krąg pnia jest ściółkowany kompostem lub torfem.

Pielęgnacja ogrodu cisowego

Jak uprawiać cis

Sadzenie i pielęgnacja cisa nie jest trudne. Cis należy regularnie podlewać, utrzymywać w czystości i poluzować. Młode rośliny należy osłonić na zimę, a wiosną chronić przed poparzeniem słonecznym. Wskazane jest również podjęcie działań zapobiegawczych w celu ochrony cisa przed szkodnikami i chorobami. W miarę dojrzewania cisa może wymagać przycinania..

Tylko cisy młodsze niż trzy lata wymagają regularnego podlewania: gleba w ich kręgu blisko łodygi jest nawilżana raz w miesiącu, wydając półtora wiadra wody na każdą roślinę. Dorosłe cisy praktycznie nie wymagają podlewania, zwykle mają wystarczającą ilość naturalnych opadów. Ponadto dzięki silnym korzeniom mogą usuwać wilgoć z głębi gleby. Ale cisom łatwiej będzie przetrwać przedłużającą się suszę przy regularnym podlewaniu i spryskiwaniu korony. Wilgotną glebę kręgu pnia należy rozluźnić na głębokość 10-15 cm, szczególnie w pierwszych trzech latach po posadzeniu, w przeciwnym razie na glebie utworzy się skorupa, która nie pozwoli tlenowi dotrzeć do korzeni. Równocześnie z poluzowaniem należy usunąć chwast, na którym często osadzają się szkodliwe owady. Dla ułatwienia pracy przykryj pień drzewa warstwą torfu, igieł sosnowych lub trocin o grubości 8-10 cm.

Jeśli użyjesz nawozu do gleby podczas sadzenia cisa, wystarczą one na cały rok. W przyszłości nawozy są stosowane corocznie. Możesz użyć tego samego Nitroammofosku w ilości 50-70 g na m² lub Kemiru-wagon - 100 g / m².

Cis rośnie bardzo wolno, więc przez pierwsze lata roślina nie wymaga przycinania. Dojrzałe drzewa i krzewy łatwo nadają się do formowania koron, tolerują nawet silne przycinanie, ale nadal starają się skracać pędy o nie więcej niż jedną trzecią długości. Suche, chore, odmrożone gałęzie należy całkowicie usunąć. Cięcie najlepiej wykonać na początku kwietnia, zanim pąki puchną..

Cisowe szkodniki i choroby

Jeśli chodzi o szkodniki, owady ssące stanowią zagrożenie dla cisów: łuski cisowe i pryszczarki żółciowe oraz szkodniki gryzące sosny, cis może być zirytowany gałką sosnową i igłowcem świerkowym. W wyniku żywotnej aktywności szkodników cis żółknie, jego igły i gałęzie wysychają i odpadają. Zasadą jest przetwarzanie cisa i jego kręgu blisko łodygi roztworem Karbofosu lub Nitrafenu co roku na wiosnę, przed rozpoczęciem przepływu soków. Jeśli w okresie wegetacji zauważysz szkodniki na cisie, spryskaj roślinę i powierzchnię gleby pod nią dwa lub trzy razy środkiem Rogor lub innym podobnym środkiem. Jednak jest mało prawdopodobne, że będziesz w stanie pozbyć się owadów podczas jednej sesji, więc przygotuj się za 10-12 dni, aby ponownie spryskać cis środkiem owadobójczym..

Spośród chorób cis atakuje brązową wątek, phomozę, martwicę i fusarium. Pojawiają się na różne sposoby, ale powinieneś być ostrzeżony o każdej zmianie w wyglądzie igieł. Głównym powodem rozwoju chorób jest mechaniczne uszkodzenie kory cisa, które otwiera drogę do infekcji grzybiczych. Choroby pojawiają się, gdy cis rośnie na niskich obszarach, na ciężkich glebach gliniastych. Aby poprawić drenaż i usunąć nadmiar wilgoci z obszaru korzeni, wbić kilka kawałków plastikowej rurki o długości do 30 cm w glebę wokół obwodu koła w pobliżu łodygi chorej rośliny i potraktować cis biofungicydem. Jako środek zapobiegawczy, każdej wiosny i każdej jesieni należy leczyć cis fungicydami zawierającymi miedź..

Przeszczep cisa

Cisy najlepiej przesadzać wiosną, gdy gleba się nagrzeje. Wybierz odpowiednie miejsce, przygotuj otwór do sadzenia o pożądanej wielkości, jak opisano w naszym artykule, wykop cis, przenieś go w nowe miejsce, umieść w dołku tak, aby szyjka korzeni znajdowała się na poziomie powierzchni i zakończ sadzenie. Nie zapomnij następnie podlać gleby w kręgu pnia i ściółkować powierzchnię wokół rośliny materiałem organicznym..

Powielanie cisa

Jak rozmnażać cis

Cis rozmnaża się przez nasiona i sadzonki. Rozmnażanie nasion jest bardziej pracochłonne i trwa znacznie dłużej niż metody wegetatywne, a jego wyniki są nieprzewidywalne, ponieważ metoda generatywna nie zawsze zachowuje cechy odmianowe rodziców. Dlatego rozmnażanie nasion służy pozyskiwaniu gatunków cisów i tworzeniu nowych odmian roślin. Rozmnażanie cisa przez sadzonki jest szybsze i bardziej niezawodne, a co najważniejsze, młode rośliny całkowicie dziedziczą cechy odmianowe drzewa matecznego.

Cis rozmnaża się również przez szczepienie w tyłku, ale dla specjalistów jest to lepsze.

Rozmnażanie cisa przez sadzonki

Do sadzonek potrzebne będą pędy od 3 do 5-letnich pędów o długości 15-20 cm, zbierane we wrześniu-październiku lub kwietniu-maju. Dolną część sadzonek oczyszcza się z igieł, a pokrój poddaje działaniu stymulatora wzrostu, po czym sadzonki sadzi się w kadziach wypełnionych podłożem składającym się z jednej części piasku i dwóch części torfu. Jeśli zabieg przeprowadza się jesienią, sadzonki są ogrzewane przez całą zimę i sadzone w ogrodzie na wiosnę. Jeśli szczepienie przeprowadza się wiosną, można najpierw sadzić sadzonki w szklarni pod folią, a gdy wyrosną, przesadza się je do ogrodu. Ukorzenienie trwa 3-4 miesiące i przez cały ten czas podłoże powinno być lekko wilgotne. Pokrowiec zdejmuje się z sadzonek dopiero pod koniec lata, aby miały czas przyzwyczaić się do ogrodu przed chłodem. Pierwsze trzy lata sadzonki przykrywa się na zimę, aby nie narażać systemu korzeniowego na niebezpieczeństwo odmrożeń.

Uprawa cisa z nasion

Zdolność kiełkowania nasion cisa, jeśli jest właściwie przechowywana, może utrzymywać się do czterech lat. Wysiew najlepiej wykonywać jesienią, zaraz po zebraniu nasion. Jeśli planujesz siać cisa wiosną, będziesz musiał przechowywać nasiona w lodówce w temperaturze 3-5 ºC przez co najmniej sześć miesięcy. Środek ten zapewni wyższy współczynnik kiełkowania. W marcu nasiona wysiewa się w sterylnym podłożu na głębokość 5 mm, przykrywa folią i umieszcza w ciepłym miejscu. Kiełkowanie nasion trwa co najmniej dwa miesiące, a jeśli użyłeś nasion niestratyfikowanych do siewu, będziesz musiał poczekać na sadzonki od jednego do trzech lat. Dwa lata po pojawieniu się sadzonek zanurza się je w grządce ogrodowej w szklarni, a po kolejnych dwóch latach sadzonki sadzi się w szkole, gdzie będą rosły przez kolejne 3-4 lata przed przesadzeniem na stałe.

Cis zimą na miejscu

Cis jesienią

Po zakończeniu opadania liści wykonać profilaktyczną obróbkę cisa przeciw chorobom i szkodnikom roztworem środka grzybobójczego, a pnie cisów, które nie osiągnęły wieku trzech lat, przykryć warstwą torfu lub suchymi liśćmi ozdobnych kamieni o grubości 5-7 cm, aby zapobiec łamaniu się kruchych gałęzi młodych cisów pod ciężarem śniegu, pociągnij je ostrożnie do bagażnika i zawiąż w wiązkę.

Zimujący cis w ogrodzie

Jeśli przewiduje się bezśnieżną zimę, cis może zamarznąć od silnego mrozu, więc jest zawijany w spunbond lub lutrasil, ale należy to zrobić za pomocą ramy, aby między rośliną a materiałem okrywającym była przestrzeń. Lepiej nie używać płótna do tworzenia schronienia, ponieważ może zmoczyć się w okresie odwilży, a następnie zamarznąć na mrozie. Niepożądane jest również owijanie cisów polietylenem i papą dachową, które nie przepuszczają powietrza do gałęzi. Gdy gleba nagrzewa się wiosną, schronienie jest usuwane, jednak do czasu pojawienia się świeżych zarośli na cisie należy je chronić przed promieniami słonecznymi, które o tej porze roku stanowią poważne zagrożenie dla drzew iglastych: przy słonecznej i wietrznej pogodzie, gdy nie jest jeszcze w stanie wchłonąć wilgoci, a igły intensywnie ją odparowują, cisy łatwo ulegają zniszczeniu. Dlatego drzewa powinny być osłonięte przed ostrym słońcem..

Rodzaje i odmiany cisa

Przedstawiamy Państwu opis najczęściej uprawianych gatunków cisów.

Cis kanadyjski (Taxus canadensis)

- krzaczaste, leżące drzewo o wysokości nie większej niż 2 m, pochodzące z lasów wschodniej części Ameryki Północnej. Jego gałęzie rosną, pędy gęsto ulistnione i krótkie. Igły cisa kanadyjskiego mają kształt sierpa i są ostro zakończone. Nad igłami są żółtawozielone, poniżej - jasnozielone z jeszcze jaśniejszymi paskami. Gatunek ten wyróżnia się wysoką zimotrwalością: wytrzymuje mrozy do -35 ºC, ale ta cecha pojawia się w roślinie dopiero po ukończeniu trzeciego roku życia. Interesujące są następujące formy:

• Aurea - gęsto rozgałęziony krzew karłowy do 1 m wysokości z małymi żółtymi igłami;
• Pyramidalis - forma niewymiarowa, w której w młodym wieku korona ma kształt piramidy, a później staje się luźniejsza.

Cis (Taxus cuspidata)

Jest chronionym gatunkiem rezerwatowym, który rośnie na Dalekim Wschodzie, w Korei, Japonii i Mandżurii. Drzewo może osiągać 20 m wysokości, ale średnio dorasta do 7 m. Czasami spiczasty cis ma kształt krzewu do 1,5 m wysokości Korona rośliny jest owalna lub nieregularna, gałęzie są poziome, młode pędy i ogonki mają żółtawy odcień, szczególnie silny od dołu. Liście roślin tego gatunku są szerokie, sierpowate, z wyraźną środkową żyłką. Od góry ciemnozielone do prawie czarnych, od spodu igły jaśniejszego odcienia. Owalne, spiczaste, lekko spłaszczone nasiona otoczone są różowymi lub czerwonawymi, mięsistymi sadzonkami do połowy ich długości. Gatunek odznacza się wysoką zimotrwalością, ale w młodych latach wymaga ochrony przed chłodem na zimę. Takie dekoracyjne formy szpiczastego cisa są popularne:

• Rustique - roślina z szeroką, luźną koroną, długimi, wznoszącymi się ciemnobrązowymi, prążkowanymi gałęziami i lekko półksiężycowymi, rzadkimi, ciemnozielonymi igłami powyżej i żółtawymi poniżej;
• Nana - niski cis o wysokości do 1 m, z rozłożystymi, silnymi gałęziami i nieregularną koroną. Igły są liniowe, bardzo gęste, ciemnozielone, do 2,5 cm długości;
• Minima - najkrótsza forma gatunku, osiągająca wysokość nie większą niż 30 cm, pędy brązowe, igły ciemnozielone, podłużne lancetowate, błyszczące;
• Farmen - roślina karłowata do 2 m wysokości i średnicy korony do 3,5 m. Kora jest czerwono-brązowa z jasnymi plamami, igły są spiczaste, ciemnozielone, ustawione promieniście;
• Capitata - ma formy żeńskie i męskie. Korona tego cisa, która może mieć jeden lub kilka pni, jest ściśle szpilkowa;
• Columnaris - szerokokolumnowy kształt z ciemnymi igłami;
• Taniec - forma żeńska z mocno sprasowaną szeroką koroną: po pięćdziesiątce roślina osiąga wysokość 120 cm przy średnicy korony 6 m. Igły są ciemnozielone;
• Expansa - roślina w kształcie wazonu bez centralnego pnia. W wieku dwudziestu lat osiąga szerokość i wysokość około 3 m. Bardzo popularna roślina w USA.

Cis krótkolistny (Tachus brevifolia = Tachus baccata var.brevifolia)

pochodzi z zachodu Ameryki Północnej. Jest to drzewo o wysokości od 15 do 25 m lub krzew o wysokości do 5 m z szeroką koroną i łuszczącą się w kawałkach korą. Cienkie gałązki są od razu oderwane od pnia, gałęzie lekko zwisają - żółto-zielone, ostro zakończone igły o długości do 2 cm i szerokości do 2 mm ułożone są w dwóch rzędach. Dwu-czworościenne jajowate nasiona o długości do 5 mm są ubrane w jaskrawoczerwone sadzonki.

Cis jagodowy (Taxus baccata)

- gatunek pospolity w Europie Zachodniej, Azji Mniejszej i na Kaukazie w lasach górskich na glebie piaszczystej, a nawet podmokłej. Cisowa jagoda osiąga wysokość od 17 do 27 m. Ma bardzo gęstą, rozłożystą koronę o owalno-cylindrycznym kształcie, niekiedy wielospadowym. Pień żebrowany pokryty czerwono-szarą korą, łuszczącą się z wiekiem. Układ igieł jest spiralny, na gałęziach bocznych - dwurzędowy. Igły płaskie, od góry ciemnozielone, błyszczące, od dołu matowe, żółto-zielone. Nasiona są zamknięte w jasnoczerwonych sadzonkach. Gatunek ten ma dużą liczbę popularnych form ogrodowych, dla których opracowano klasyfikację. Najczęściej uprawiane formy ogrodowe gatunku:

• Kompaktowy - forma karła nieco powyżej 1 m wysokości z zaokrągloną koroną o tej samej średnicy i gałęziach równomiernie oddalonych od pnia. Igły w kształcie półksiężyca, ciemnozielone i błyszczące powyżej, nieco jaśniejsze poniżej;
• Erecta - krzew męski do 8 m wys. z szeroką koroną i szaro-zielonymi, krótkimi i cienkimi igłami;
• Fastigiata - żeńska forma do 5 m wysokości z szerokokolumnową koroną, opadającym wierzchołkiem i licznymi ostrymi, wznoszącymi się gałęziami. Igły są czarno-zielone, zagięte do wewnątrz, umieszczone spiralnie na pędach;
• Korona Nissens - krzew o wysokości do 2,5 mi średnicy korony 6-8 m, jednak w pasie środkowym cis ten nie wyrasta ponad pokrywę śnieżną. Kora jest czerwono-brązowa, cienka, igły są jasnozielone, igiełkowate;
• Zwroty - krzew pełzający do 50 cm wysokości i do 5 m szerokości z poziomo rozstawionymi gałęziami przyciśniętymi do ziemi i półksiężycowymi, błyszczącymi, ciemnozielono-niebieskawymi igłami na górnej stronie. Spód igieł jest płaski i lżejszy. Odmiana jest zimotrwała, dlatego jest bardzo popularna;
• Summergold - krzew o szerokiej i płaskiej koronie, z gałęziami wznoszącymi się ukośnie, igłami sierpowatymi o długości do 3 cm i szerokości do 3 mm z szeroką żółto-złotą krawędzią.

Cis średni (Taxus media)

zajmuje pozycję pośrednią między szpiczastym cisem a cisem jagodowym. Jest wyższy niż cis jagodowy, jego stare gałęzie są oliwkowozielone, ale w słońcu nabierają czerwonawego odcienia. Pędy rosną, igły są igiełkowate, ułożone w dwóch rzędach, z wyraźną żyłą centralną, do 27 mm długości i do 3 mm szerokości. Gatunek jest odporny na suszę i mróz, łatwo rozmnażany przez nasiona i ma wiele form dekoracyjnych:

• Densiformis - żeńska roślina o wysokości do półtora metra i gęstej zaokrąglonej koronie o średnicy do 3 m. Igły są cienkie, ostre, jasnozielone, o długości do 22 mm i szerokości do 3 mm;
• Grandifolia - przysadzista roślina z dużymi ciemnozielonymi igłami o długości do 30 mm i szerokości do 3 mm;
• Prosty żywopłot - żeński krzew o wys. do 5 m. Średnica zwartej, wąskolumnowej korony sięga półtora metra. Igły są zakrzywione, dwurzędowe, gęste, ciemnozielone;
• Oddział - roślina żeńska o płasko zaokrąglonej koronie, osiągająca 2 m wysokości i 6 m szerokości. Igły są ciemnozielone, bardzo napięte;
• Sabian - samiec wolno rosnący krzew o szerokiej koronie i płaskim wierzchołku, osiągający 1,8 m wysokości i 4 m szerokości w ciągu 20 lat.

Cis krótkolistny (Tachus brevifolia)

rośnie wzdłuż brzegów strumieni i rzek, zboczy górskich, wąwozów zachodniej części Ameryki Północnej. Może to być krzew do 5 m wysokości lub drzewo do 25 m. Rośnie bardzo wolno. Jego korona jest szeroka, kora odchodzi od pnia płytkami, gałęzie są bezpośrednio oddalone od pnia, gałęzie lekko zwisają. Igły igłowe dwurzędowe, żółto-zielone, do 20 mm długości, do 2 mm szerokości.

W kulturze uprawiane są także inne naturalne i hybrydowe formy cisa..